Z (1969, Costa-Gavras)
“Seçimlerden sonra ordu yönetime geçti ve uzun saç, mini etek, Sophocles, Tolstoy, Euripides, Aristophanes, Ionesco, Sartre, Albee, Pinter, Beckett, Dostoyevski, modern müzik, modern matematik, basın özgürlüğü, sosyoloji ve eski Yunanca’da ‘yaşıyor’ anlamına gelen Z harfi askeri rejim tarafından yasaklandı…“
Barış yanlısı muhalefet liderine karşı düzenlenen suikast sonrası yaşananları ve iktidarın delil karartma sürecini anlatan Z, ‘hikayede geçen kişi-kişiler tamamıyla hayal ürünüdür’ diye başlıyor. Peki gerçekten hayal ürünü mü tüm bu yaşananlar? Tiranların devrinde kısıtlanan özgürlükler, meçhule karışan yandaş failler, atom bombalarının patlamadığı bir dünya düşleyen barışçıl insanların itilip kakıldığı, sürgüne yollandığı dünyamızın gerçekleri hayal ürünü mü? Gavras’ın ironisi tam da burada başlıyor, kimsenin söylemeye cesaret edemediği şeyleri 68 kuşağının ruhuyla, kimseden korkmadan kamerasına yansıtıyor ve politikanın kirli yüzünü ortaya çıkararak tüm zamanların en cesur politik filmine imza atıyor. Sonlara doğru Gavras romantik bir bakış açısıyla bize ‘hala bir ihtimal daha var’ demek ve buna tüm benliğiyle inanabilmek istiyor, lakin tiranlara gönüllü kulluk etmeye biat etmiş milyonların olduğu bir dünyada güzel şeylerin yaşanması artık zor ihtimal.
