2015 Oscar törenine sayılı günler kalmışken, biz de Akademi Ödüllerinin geçmişine bir göz atalım dedik. Bakalım heykelciğin 87 yıllık hikayesi neymiş.
“Oscar” ödülü ilk kez 1927 yılında kurulan Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi/Academy of Motion Picture Arts and Sciences (AMPAS) tarafından 1929 yılının mayıs ayında dağıtıldı. Hollywood Roosevelt Hotel’de gerçekleşen organizasyon, yaklaşık 15 dakika kadar sürdü. Törene, yaklaşık 250 konuk katıldı ve biletler 5 dolar karşılığı satıldı. O yıllarda organizasyonun başkanı Douglas Fairbanks idi. Fairbanks’den sonra Frank Capra, Bette Davis, Jean Hersholt, George Stevens, Robert E. Wise, Karl Malden, Arthur Hiller ve Robert Rehme gibi isimler başkanlık koltuğuna oturdu. Akademinin şimdiki başanı Cheryl Boone Isaacs ise 2013 yılında bu koltuğu devraldı.
Törenin ilk canlı yayını ise İkinci Dünya Savaşı’ndaki ABD askerlerinin töreni dinlemesi için 1943 yılında Los Angeles Radyosu tarafından yapıldı, televizyondan ilk canlı yayını ise 19 mart 1953’te oldu ve programı, Bob Hope sundu.
1957 yılında ise ilk kez ‘En İyi Yabancı Film’ ödülü sahibini buldu. Bu seneden önce ise yabancı filmler ‘Özel Başarı Ödülü’ ile ödüllendiriliyordu.
Heykelciğin ve ‘Oscar’ın hikayesi;
Her yıl “And the Oscar goes to” denilerek sahibini bulan Oscar heykelciğine neden Oscar dendiği ise tam olarak bilinmiyor. Bunun için iki iddia var. İlkine göre, Akademinin o zamanki sekreteri; heykelciği amcası Oscar’a benzeterek bu ismi koymuş.
Diğer iddiaya göre ise, iki kez Oscar alan Bette Davis, heykelciğe ilk kocası Oscar Nelson’a gönderme olsun diye Oscar diyormuş. Ve böylece de dilden dile dolaşarak heykelciğin adı Oscar olmuş. İsim ilk kez 1939 yılında Akademi tarafından resmi olarak kullanılmıştır.
Boyu 34 santimetre, ağırlığı ise 3 kilo 850 gram olan Oscar heykelciğini Metro Goldwyn Mayer’in sanat yönetmeni Cedric Gibbons tasarladı. Cedric Gibbons, o anda beş parçalı bir film makarası üstünde elinde kılıcıyla dikilen bir şövalye taslağını çizdi. Bu film makarasının beş halkası oyuncular, film yazarları, yönetmenler, yapımcılar ve teknisyenleri temsil eder. Heykeli son haline getiren isimse George Stanley’dir.
Törende dağıtılan 40 heykel her yıl Şikago’da üretiliyor. Eğer aralarında kalite standartlarına uymayan olursa heykel ikiye bölünüp eritiliyor.
24 ayar altınla kaplı olan heykelin maddi değeri yüksek değil ama sahibine milyon dolarlık iş kapıları açıyor. Oscar ödülünü alanlar heykelciği satamıyor. Eğer bir sebepten ondan kurtulmak istiyorlarsa Akademi geri alıyor ve karşılığında da 1 dolar ödeme yapıyor.
Katılım nasıl oluyor?
Akademi’de, bir filmin Oscar’a aday gösterilebilmesi için 40 dakikadan uzun olması, ABD – Los Angeles ili sınırları içinde en az bir sinemada paralı gösteriminin gerçekleşmiş olması ve gösterimin en az bir hafta sürmüş olması şartı aranıyor.
Aday olmak isteyen filmin ödül töreninden bir önceki takvim yılının 1 ocak ile 31 aralık tarihleri arasında California eyaletinin Los Angeles şehrinde gösterilmiş olması gerekmektedir. Bu kural yabancı film kategorisi için geçerli değildir.
Akademinin tüm üyeleri kendi dallarında ödül için adaylarını önerirler. Tüm üyeler En İyi Film Akademi Ödülü için oylamaya katılabilir. Böylelikle tüm dallarda adaylar belli olur. Adaylar belli olduktan sonra ödülün kimlere gittiğini belirlemek için ikinci bir oylama yapılır.
Ayrıca 2010 yılında ödül alan kişiler için, törende konuşma süresi 45 saniye olarak belirlenmiş ve bu konuda bir kural konulmuştur.
Reddedenler;
Amerikan sinamasının neredeyse tamamını oluşturan ve dünya sinemasını da doğrudan etkileyen bir ‘sektör’ ne yazık ki Hollywood. Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi de Hollywood film sektörünün büyük bir parçası. Hal böyle olunca Akademi’nin adı bir çok konuya dahil olmuş yıllar boyunca. 87.si düzenlenecek olan törende tarih boyunca ödülü reddeden 3 kişi var.
Bunlardan ilki 1935 yılında The Informer filmiyle en iyi senarist ödülüne layık görülen Dudley Nichols olmuştur. Nichols, Akademi ve Yazarlar Derneği arasında yaşanan anlaşmazlıklar yüzünden ödülü reddettiğini açıklamıştır.
İkincisi ise 1970 yılında gerçekleşmiştir. General Patton filmindeki performansıyla “En İyi Erkek Oyuncu” Oscar’ını kazanan George C. Scott, bu tip ödüllerin oyuncular arasında haksız rekabete yol açtığı gerekçesiyle ödülü reddetmiştir.
Ve 1973 yılında The Godfather/Baba filmindei rolüyle ödüle layık görülen Marlon Brando da ödülü almayı reddetmiş ve törene bir insan hakları savunucusu olan Sacheen Littlefeather‘ı 15 sayfalık bir konuşmayı okuması için göndermişti. Mektubun bir kısmına burdan ulaşabilirsiniz: http://hizliresim.com/q4blyV
Sanatta, sinemada ödülün yeri nedir? Oscar ne kadar gerçekçi ve adildir? ‘En İyi’ ne demektir, ölçütü nedir? Aslında kafalarda bir çok soru var ama takipte kalıyoruz. Şimdiden ödül töreni için keyifli seyirler dileriz.
